Zaterdag 4 augustus 2012
We starten vandaag een nieuw project: het maken van de K118 binding. We volgen daarbij de beschrijvingen van Bruce R. Levy, Gene Mahon en Terry Buckley.

Bruce R. Levy publiceerde in 1987 in The Book and Paper Group Annual, volume six, het artikel
'the restauration rebinding of Speculum Maturale by Vincent of Beauvais, and the subsequent development of several options for conservation rebinding structures based on details found during the restauration'. Dit artikel, geïllustreerd met foto's, is te lezen op:
http://cool.conservation-us.org/coolaic/sg/bpg/annual/v06/bp06-08.html.

In The Bookbinder, volume 12, 1998, verscheen een artikel van Gene Mahon: 'K-118: flexible binding structure'. Dit artikel werd door Fred Kroon vertaald en gepubliceerd in Vouwbeen, nummer 3, 2007.

In The Quarto (newsletter of the London & South East Region of the Society of Bookbinders) van december 1999 werd een uitgebreid verslag geschreven door Alan Parker over de werkwijze van Terry Buckley, die door Gene Mahon geattendeerd was op de K118 binding. Dat artikel is te lezen op: http://www.guildofbookworkers.org/events/documents/2000-Buckley_Terry.pdf
en wordt voorafgegaan door een tekst van Buckley waarin hij schrijft dat hij de werkwijze van Levy aangepast en verfijnd heeft en dat hij met allerlei materialen geëxperimenteerd heeft om deze binding toe te passen in het moderne boekbinden. Zijn conclusie is dat alle resultaten goed zijn, de boeken perfect openen en prima in vorm blijven.

Met deze informatie gaan we nu aan de slag. We hebben katernen van de Beschrijvende catalogus boekbinden. Een overzicht van de vakbibliotheek van Geert van Daal, handboekbinder te Dodewaard. Bezorgd door Leo Kerssemakers. In 2008 uitgegeven door HAEF Publishers op initiatief van de Stichting Handboekbinden.

De tekst is gedrukt op Go Matt FSC houtvrij mat tweezijdig machinegestreken opdikkend papier. Het is hard papier en om een vlak boekblok te verkrijgen, wat nodig is voor deze K118 binding, moet er eerst voorbereidend werk gedaan worden. De katernen hebben we dagenlang afgeperst, maar dit bleek niet voldoende. Daarom stelt Anton voor de katernen stuk voor stuk af te kloppen langs de rug, van kop naar staart en vice versa, zowel aan de voorkant als de achterkant van het katern. Dat kan zowel met een ijzeren als met een houten hamer gedaan worden op een stalen / ijzeren ondergrond. Als zo'n ondergrond niet aanwezig is, dan kan eventueel ook de blokpers, mits die van hardhout is, op een betonnen vloer gelegd worden om als dracht te gebruiken. Maar ook de snijtafel van een gietijzeren snijmachine voldoet natuurlijk uitstekend voor dit doel.
Aangezien deze 'klopactiviteit' behoorlijke decibellen geluid veroorzaakt, kan ook toevlucht genomen worden tot het stevig bewerken van de katernruggen met een teflon vouwbeen. Het resultaat is in ieder geval dat het katern gelijk van dikte wordt zowel aan rug als voorkant.

en maar hameren en hameren om de rugdikte van het katern te verminderen
Sommigen van ons gaan op touwen naaien, anderen op Pliester linnen band (hetgeen we gekocht hebben bij Shepherd in Londen) of op traditioneel naaiband. En er wordt zelfs een proef genomen met inzagen van de katernruggen om te zien of deze methode ook geschikt is voor de K118 binding.
Als voorbereiding op het naaien worden naaimallen gemaakt door degenen die op band gaan naaien en zij die op touwen gaan naaien markeren de rug waar de inzaagsnedes moeten komen.
afzetten van de maten voor de naaigaten
op een naaimal
afzetten van de maten voor de naaigaten
op de katernrug

We naaien met garen 50 en dat is een goede keuze, want er is nauwelijks sprake van opdikking in de rug. Sommigen van ons naaien de katernen graag op de naaibank, anderen doen het uit de hand met een baksteen als bezwaar op de katernen, of zoals Marjolein het doet: met een oud zwaar strijkijzer om de katernen op hun plaats te houden! Tijdens het naaien moet goed op de paginanummers gelet worden en niet op de collationeerblokjes, want deze kloppen niet helemaal.

naaien op de naaibank of uit de hand
Na het naaien wordt de rug verlijmd om daarna, na droging, het boekblok te kunnen snijden en rondzetten.

het boekblok, genaaid op Pliester linnen band, is in de rug verlijmd
en ligt onder bezwaar te drogen
Veel verder zijn we niet gekomen vandaag met die K 118 binding. Door het prachtige zonnige weer hebben we veel buiten gezeten om te genieten van zo'n zeldzame mooie dag en hebben we daar onder het genot van koffie, thee, zon en schaduw gediscussieerd over allerlei boekbindzaken
.
Fem en Ine vertellen over het bezoek aan museum Meermanno in Den Haag, waar zij de zeer bijzondere 'Bibliotheca Thurkowiana Minor’ met maar liefst 1515 miniboekjes bekeken hebben. Een echte aanrader, ook al door de zeer interessante uitleg die er door een bibliothecaris bij gegeven wordt, momenteel echter alleen op de woensdagmiddag om 13.00 uur precies! http://www.meermanno.nl/index/-/p-1390

.
Marjolein en ik hebben onze gerepareerde boeken à la Cowlishaw klaar, maar zijn niet helemaal tevreden met het resultaat. Er is toch een lichte opdikking van het nieuwe linnen op het voorplat te zien, dus moeten we de 45 graden snede op het plat dieper maken en wat meer schuren.


Ik, Ine, laat momigami-resultaten zien, ofwel 'gekneed papier'. Gewoon printerpapier dat bewerkt is door het constant te verfrommelen in je handen die met een paar druppels zonnebloem- of olijfolie ingevet zijn, als alternatief voor de eigenlijke methode die met Konnyaku uitgevoerd wordt.
Het papier krijgt een grillig uiterlijk en voelt 'fluwelig' aan door deze bewerking.

Ik was door Margaret Wood (http://www.marcadeartspress.co.uk/home) geattendeerd op deze methode, nadat we in februari 2011 een uitgebreide correspondentie voerden over de teleurstellende resultaten van het namaakperkament dat we als bbc gemaakt hadden aan de hand van haar How to Sew a mediaeval Parchment Book with Hand Made Faux Parchment. (zie Projecten, 5 februari 2011).

Zij verwees me naar de site van Catherine Nash (http://catherinenash.com), de Amerikaanse papier-kunstenares die in Japan deze monigami-methode geleerd heeft in de Awagami Factory.
Margaret vermoedde dat we deze techniek meer zouden waarderen dan de techniek van het namaakperkament maken.
Op http://www.papermakingresources.com/articles_wet.html geeft Catherine Nash duidelijk uitleg wat Konnyaku is en hoe momigami gemaakt wordt.

Maar het was een probleem om aan Konnyaku poeder te komen. Door googelen op 'momigami' ontdekte ik dat er ook methodes met olie aangeprezen werden en dus ging ik aan de slag, samen met een Belgische boekbindvriendin, An Taveirne van boekbind-atelier K5, gespecialiseerd in de verkoop van Lokta-papier (http://www.atelier-k5.be).
We hebben volop geëxperimenteerd met allerlei papiersoorten, waaronder Lokta, en waren eerst niet zo te spreken over de resultaten, maar werden toch steeds enthousiaster toen we enkele papieren opgeplakt en verder bewerkt hadden met krijt. Het Lokta papier krijgt een vilten uiterlijk en voelt erg zacht aan.
printerpapier bewerkt met waskrijt printerpapier bewerkt met waskrijt lokta bewerkt met waskrijt

Bij toeval vond ik het onlangs bij Shepherd in Londen Konnyaku in hun assortiment en het wachten is nu op het poeder om daar mee te gaan werken en te ervaren of de resultaten anders worden dan de bewerking met olie. Een volgende keer zullen we daar verslag van doen.

Zo sluiten we vandaag ons 8ste bbc-jaar af. Helaas starten we het 9de jaar inactief, dus géén bijeenkomst in september omdat er dan te veel leden afwezig zijn. In oktober gaan we weer verder met de K 118 binding.